e-İrsaliye’de lojistik firmalarının durumu

04-02-2019

Vergi Teknolojileri

vergiteknolojileri.com.tr

e-İrsaliye’de lojistik firmalarının durumu

e-İrsaliye belgesi, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt ortamdaki "sevk irsaliyesi" belgesiyle aynı hukuki niteliklere sahip. Bu kapsamda 487 no.lu VUK Genel Tebliği ve ilgili kılavuzlar çerçevesinde düzenleme bulunmayan hallerde e-irsaliye düzenlenirken, Tebliğde belirtilmeyen hususlarda, süreler başta olmak üzere Vergi Usul Kanunu ve ilgili diğer kanun ve düzenlemelerde yer alan usul ve esaslara uyulmak zorunluluğu bulunuyor. Bu çerçevede e-İrsaliye uygulamasında lojistik firmalarının durumunu iki ana başlıkta açıklamak mümkün:

Lojistik firmasının ana firma irsaliyesi ile mal teslimi

Vergi Usul Kanunu 230. maddesine göre, fatura bulunsun veya bulunmasın mal hareketlerinin sevk irsaliyesine bağlanması mecburidir. Sevk irsaliyesinin malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması /taşıtırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır. Eğer bir satıcı, taşıma işini lojistik firmasına yaptırıyor ise, lojistik firması satıcının e-irsaliyeleriyle sevkiyatı gerçekleştirebilir.

Örnek:Satıcı (A), Türkiye'de deposu bulunmadığı halde, ithal ettiği malları lojistik firması (B)'nin deposuna gönderiyor. A'nın satışını yaptığı malların teslimini lojistik firması (B) gerçekleştiriyor. Bu durumda A'nın düzenleyeceği e-irsaliye ile (B) alıcı (C)'ye sevk işlemini gerçekleştirecektir. (A) tarafından düzenlenen e-irsaliye, GİB aracılığıyla e-İrsaliye uygulaması üzerinden alıcıya ulaştırılır, düzenlenen e-irsaliyenin kağıt nüshasının lojistik firmasının aracında bulundurulması gerekmektedir.

Özel entegratörler müşterilerine, faaliyetlerine göre birden fazla kullanıcı tanımlayabilmektedir. Pratikte lojistik firmasının yetkilisine e-İrsaliye kullanıcı yetkisi sınırlı olarak verilerek sevkiyat işleminin gerçekleştirilmesi sağlanabilir. Bununla birlikte sorumluluk her hâlükârda ana firmaya aittir.

Lojistik firmasının kendi irsaliyesi ile mal teslimi

Bunun yanında 173 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği'ne görebazı mükelleflerin, başka mükelleflere teslim edilmek üzere, üçüncü şahıslara talimat vererek mal sevk ettirmesi durumunda, sevk irsaliyesi aşağıdaki örnekte açıklandığı şekilde düzenlenebilecektir:

Örnek:Toptancı (A) müşterisi olan perakendeci (C)'ye teslim edilmek üzere imalatçı/lojistik firması (B)'ye talimat vererek kendi adına mal sevkiyatı yapılmasını istemektedir. Bu örnekte (C)'ye karşı esas satıcı (A)'dır. (B) ise (A)'ya karşı satıcı durumundadır. Ancak, malı (A) yerine (C)'ye teslim etmektedir.

Buna göre, malın alıcı (C)'ye teslim edilmek üzere (B) tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde (B), bir nüshası kendinde kalacak ve diğer nüshası (C)'ye gönderilecek şekilde sevk irsaliyesi düzenleyecek (kendi irsaliyesini) ayrıca kendinde kalan nüshasının bir (örneğini) fotokopisini de (A)'ya gönderecektir. e-İrsaliye uygulamasında ise e-irsaliyenin elektronik kopyası iletilmelidir.

Sevk irsaliyesinin müşteriler bölümüne ise "(A) adına (C)'ye teslim edilmek üzere" ibaresini yazacaktır.

Daha sonra, (B) tarafından (A)'ya ve (A) tarafından da (C)'ye düzenlenecek satış faturalarına, (B) tarafından düzenlenmiş sevk irsaliyesinin tarih ve numarası yazılmak suretiyle, mal alım satımına ilişkin belgeler düzenlenmiş olacaktır.

Sevk irsaliyesi, ticari mal hareketinin izlenmesi için düzenlenen bir belge olduğundan, esas itibarıyla bu belgenin malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı durumda satıcı, alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde ise alıcı tarafından düzenlenmesi ve taşıtta bulundurulması gerekmektedir. Ancak, Tebliğ ile alım satıma taraf olanlar tarafından, üçüncü şahıslara talimat vermek suretiyle malın sevk ettirildiği durumlarda, alım satıma taraf olanlar yerine malın taşıma sorumluluğunu üstlenen üçüncü şahıslar tarafından sevk irsaliyesi düzenlenebilmesine imkân sağlanmıştır.

Buna göre, e-irsaliye uygulamasında ana firmanın ürünlerinin satışını müteakiben, satışı yapan mükelleflerin talimatı/talebi üzerine lojistik merkezinizden alıcılara sevkinde, söz konusu satış ve sevk işleminde doğrudan fonksiyon üstlenildiği için Tebliğ kapsamında, Lojistik firmasının kendi sevk irsaliyesini e-irsaliye olarak düzenlemesi/kullanması mümkün bulunmaktadır.

Bu durumda, sevk irsaliyesinde, ürünlerin kimin adına ve kime teslim edilmek üzere sevk edildiğini belirtir bir ibareye ("... adına ...'ye teslim edilmek üzere düzenlenmiştir.") yer verilmesi ve söz konusu e- irsaliyenin bir (örneğinin) adına mal sevkiyatı yapılan mükellefe gönderilmesi gerekmektedir.