Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yayımlanan duyuruya göre e-fatura kullanıcıları, 1 Mart 2019 tarihinden itibaren kamuya düzenleyecekleri faturaları e-fatura olarak düzenleyebiliyor. GİB e-Fatura Uygulamasına kayıtlı olan vergi mükellefleri, merkezi yönetim kapsamında yer alan ve Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (MGM) tarafından geliştirilen Yeni Harcama Yönetim Sistemini (MYS) kullanan kamu idareleri ve bunlara bağlı harcama birimleri adına, GİB e-Fatura Uygulaması aracılığıyla e-Fatura düzenleyip gönderebiliyor. B2G (Firmalardan kamu kurumlarına) ve G2G (Kamu kurumları arasında) e-faturalaşmaya olanak sağlayan yeni süreç hakkındaki detayları ve dikkat edilmesi gereken noktaları sizin için özetledik.
Yazı: İlknur Gür, İdea Teknoloji Çözümleri
04.02.2019 tarihinde yayımlanan duyuruda kamuya e-fatura düzenlenebilir denmiş ancak bu tarihten itibaren kamuya kesilen faturaların e-fatura olması zorunluluğu netleşmemişti. GİB bu konuya açıklık getirmek amacıyla 22.02.2019 tarihinde Kamu Harcama Birimlerine Düzenlenecek Faturaların e-Fatura olarak Düzenlenebilmesi Hakkında Bilgilendirme yazısı yayımladı. Bu yazıda 01.03.2019 tarihinin bir zorunluluk değil başlangıç tarihi olduğu açıklandı. e-Fatura kayıtlı kullanıcılarından gerekli hazırlıkları yapanların bu tarihten sonra KAMU olarak belirlenen kurumlara e-Fatura düzenleyebileceği; diğer kayıtlı kullanıcıların böyle bir zorunluluğunun şimdilik olmayacağı açıklandı. Elbette GİB'in şimdiye kadar izlediği politikalar göz önünde bulundurulduğunda öncelikle tercihe bağlı kullanım ile sürecin geçiş aşamasını yönetip sonrasında ise kullanım zorunlu hale getirilebilir. Avrupa'daki uygulamalar incelendiğinde ise kamuya fatura kesen firmalar için e-fatura kullanımı zorunludur. Türkiye'de ise hali hazırda e-fatura kullanıcısı olan firmalardan kamuya fatura kesenler için böyle bir olanak söz konusudur. İleriki süreçlerde ise e-Fatura kullanıcısı olmayan ancak kamuya fatura kesen firmalara e-Fatura kullanım zorunluluğu getirilebilir.
Mevcut durumu özetleyecek olursak; e-Fatura kayıtlı kullanıcılarından hazırlıklarını tamamlamış olanlar KAMU olarak nitelenen kurumlara e-fatura kesebilir ancak şu an zorunlu bir uygulama değildir.
Kamu e-fatura için ek zorunlu alanlar
GİB e-Fatura Uygulamasına kayıtlı olan vergi mükellefleri, merkezi yönetim kapsamında yer alan ve Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (MGM) tarafından geliştirilen Yeni Harcama Yönetim Sistemini (MYS) kullanan kamu idareleri ve bunlara bağlı harcama birimleri adına, GİB e-Fatura Uygulaması aracılığıyla e-fatura düzenleyip gönderebilir. Kamuya düzenlenen e-faturaların mevcutta düzenlenen e-faturalardakine ek olarak hangi alanları içermesi gerektiği ve hangi şema kurallarına tabi olduğu "Kamu Harcama Süreçlerinde UBL-TR e-Fatura Kullanımı" kılavuzunda açıklanmıştır. Kılavuza göre mevcut e-fatura alanlarına ek olarak kamu e-faturasında;
- Sınıflandırma kodu
- Menşei
- Banka Bilgisi
alanlarının bulunması gerekiyor.
Kamu e-faturada yer alması zorunlu bu ek alanların kapsamına kısaca bakalım:
Kamuya yapılan satışların menşei ve ürün bazından izlenebilmesi için ürün için sınıflandırma ve menşei ile ilgili bilgiler alınacaktır.
Sınıflandırma Kodu
Ürün takibinin sağlanabilmesi için e-fatura satırı içinde ürün bilgileri alanında ürün sınıflandırma kodu olarak CPA (Statistical Classification of Products by Activity) Faaliyete Göre Ürünlerin İstatistiki Sınıflaması ya da GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) kodlarından biri seçilerek kullanılabilecektir. Tabi ürün kodunu girmeden önce hangi kod sınıfının hangi versiyonu olduğu bilgisi tanımı gerçekleştirilecek ardından kod bilgisi girilecektir. Çünkü CPA kodu ve GTİP kodu farklı formatlardadır ve şematron kuralları da seçilen kodun uygunluğunu kontrol edecektir. Kullanılabilecek kod listesi https://biruni.tuik.gov.tr/DIESS/GenelAramaAction.do adresinden elde edilebilir.
Format farklılıklarının anlaşılabilmesi için aşağıda konu örnekleri verilmiştir:
CPA kodu formatı:61.10.11
GTİP kodu formatı: 990000000004
Menşei kodu
Kamuya satılan ürünlerin ait olduğu ülke bazında izlenebilmesi için fatura satırı bazında ürünlerin ait olduğu ülkeye ait menşei kod alanının doldurulması gerekecektir. Her bir ürün kalemine ait olarak ayrı ayrı menşei bilgisinin girilmelidir. Menşei kodu olarak girilecek olan kodlar https://www.iso.org/iso-3166-country-codes.html linkinde yer alan ISO (Uluslararası Standardizasyon Kurumu) kod listelerine uygun olmalıdır.
Menşei kod ve açıklama örneği aşağıda verilmiştir:
Ülke kodu: FR
Ülke adı: Fransa
Banka Bilgileri
Diğer bir kamu e-fatura zorunlu alanı ise banka hesap bilgisi olarak IBAN bilgisinin verilmesidir. Kamu yaptığı alımlar için ödemelerini banka üzerinden gerçekleştireceği için bu alanı zorunlu olarak talep etmiştir. IBAN bilgisine, fatura üzerinde ödeme bilgileri (Payment Means) alanının altında yer alan alacaklı banka bilgileri (PayeeFinancialAccount) alanında yer verilmesi zorunludur.
Gönderim senaryosu
Bu kapsamda düzenlenen e-faturalar sadece TEMELFATURA senaryosu kullanılarak iletilebilir. TEMELFATURA senaryosu kullanılmaksızın iletilen e-fatura dokümanları da TEMELFATURA senaryosu ile iletilmiş sayılır. Kamu tarafından cevap beklenmemesi için TİCARİFATURA senaryosu öngörülmemiştir. Sistem başarılı geçen ve ilgili harcama birimine başarılı şekilde iletilen e-fatura kabul edilmiş varsayılacağı öngörülmüştür.
e-Fatura zincirinin son halkası
Sonuç itibarıyla 218 kamu idaresine bağlı 60 bin civarı harcama birimine kesilecek olan faturaları e-fatura olarak kesme imkanı getirildi. Tüm harcama birimleri tek bir noktadan bağlantı sağladığı için merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve ilgili harcama birimlerinin adlarına gönderilen e-faturaları almaları ve ilgili harcama-muhasebe süreçlerinde kullanmaları için gereken özel entegrasyon ve yazılım altyapısı, MGM tarafından geliştiriliyor ve işletiliyor. MGM, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve ilgili harcama birimleri açısından özel entegratör rolünü üstleniyor.
Kamuya düzenlenecek faturaların e-fatura olması şimdilik e-fatura uygulamasına kayıtlı olanlar için bile tercihe göre belirleniyor, hazırlıklarını tamamlamış olan e-fatura kayıtlı kullanıcıları isterse e-fatura düzenleyebiliyor.
Diğer taraftan mevcutta e-fatura belgesi zorunlu alanlara ürün kodu, menşei, IBAN bilgisinin de kamu alımları ürün izlenebilirliği açısından ek olarak getirildi.
Özellikle Avrupa'da giderek yayılan e-fatura genişleme sürecinin ilk adımı kamuya kesilen e-faturaların zorunlu olması yönünde. Türkiye'de ise genişleme akımının son adımı olarak karşımızda çıkıyor.
