Yazı: Yalçın Tercan, İdea Teknoloji Çözümleri

Bu yazı 21.05.2024 tarihinde yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği'nde (Sıra No: 1) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No:4) doğrultusunda güncellenmiştir.

21 Mayıs 2024 tarihi itibarıyla 32552 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği'nde (Sıra No: 1) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No:4) ile mevcut e-Defter Genel Tebliği'nde bir dizi değişiklik yapıldı. Yapılan değişikliklerin yürürlülük tarihi bazı maddeler için 2024 Ocak dönemi itibarıyla başlıyor. 

Tebliğ ile gelen değişiklikleri şöyle sıralayabiliriz:

1 Sıra Numaralı e- Defter Genel Tebliği’nde planlanan değişiklikler:

e-Defter uygulamasına dahil edilme zorunluluk kapsamının genişletilmesi

Kapsama eklenen mükellef grupları aşağıdaki gibidir;

• e-Defter uygulamasına dâhil olduktan sonra veya dâhil olmak zorundayken işi bırakıp daha sonra yeniden mükellefiyet tesis ettiren gerçek kişi mükellefler, bilanço esasına göre defter tutma yükümlülüğünün bulunması halinde, işe başladıkları tarih itibarıyla e-Defter uygulamasına geçmek zorundadır.
• e-Defter uygulamasına dâhil olan veya dâhil olmak zorunda olan bir gerçek kişi mükellefin ticaret şirketine dönüşmesi halinde, yeni kurulan ticaret şirketi de e-Defter uygulamasına dâhil olmak zorundadır. Uygulamaya dâhil olma süresi hiçbir koşulda işlemin ticaret siciline tescil tarihini takip eden ayın başından itibaren 3 ayı geçemez.
• Haklarında iflas kararı verilen mükelleflerin e-Defter hesapları, iflas idaresi/dairesinin talebine istinaden kapatılabilir. e-Defter hesapları kapatılan mükelleflerin defterleri kağıt ortamında tutulmaya devam edilir. İflas kararının kaldırılması halinde söz konusu mükellefler yeniden e-Defter uygulamasına geçmek zorundadır. Bu durumda uygulamaya geçme süresi hiçbir koşulda işlemin ticaret siciline tescil tarihini takip eden ayın başından itibaren 3 ayı geçemez.
• e-Defter uygulamasına dâhil olmak zorunda olmasına rağmen uygulamaya dâhil olmayan mükelleflerin e-Defter hesapları, zorunluluğun başladığı tarih itibarıyla Başkanlık tarafından re’sen açılır ve durum mükellefe bildirilir. Bu bildirimin yapılmamış olması mükellefin e-Defter uygulamasına dâhil olma zorunluluğunu ortadan kaldırmaz. Bu mükellefler, e-Defter uygulamasına dâhil olmaları gereken tarihten itibaren kağıt ortamında defter tutamazlar, kağıt ortamında tuttukları defterler hiç tutulmamış sayılır.
• Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla e-Defter uygulamasına dâhil olmak zorunda olmasına rağmen uygulamaya dahil olmayan mükelleflerin e-Defter hesapları, Başkanlık tarafından mükelleflere yapılan bildirim tarihini takip eden ay başından geçerli olmak üzere re’sen açılır ve bu durum mükellefe bildirilir. Söz konusu mükellefler, bahse konu ay başından itibaren kağıt ortamında defter tutamazlar, kağıt ortamında tuttukları defterler hiç tutulmamış sayılır.

Defter ve Berat dosyalarının oluşturma sürelerinde değişiklikler

• Aylık yükleme tercihinde bulunan mükellefler mevcutta Defter ve berat dosyalarının ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar oluşturulup GİB e-defter Uygulamasına yüklerken ilgili olduğu ayı takip eden dördüncü ayın 10'uncu günü sonuna kadar oluşturulup e-Defter Uygulamasına yüklenecektir.
• Hesap döneminin son ayına ait e-defter ve berat dosyaları Gelir veya Kurumlar Vergisi Beyannamelerinin verileceği ayın sonuna kadar verilirken, yeni düzenlemeye göre izleyen ayın 10'uncu günü sonuna kadar oluşturulup e-Defter Uygulamasına yüklenecektir.
• Geçici vergi dönemleri itibariyle yükleme tercihinde bulunan mükellefler her bir geçici vergi döneminin aylarına ait e-Defter ve berat dosyalarını her ay için ayrı ayrı olmak üzere, ilgili olduğu geçici vergi dönemine ilişkin geçici vergi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 10'uncu günü sonuna kadar e-defter uygulamasına yüklenecektir.
• Hesap döneminin üçüncü geçici vergi dönemini takip eden üç ayına ilişkin ayların defter ve berat dosyalarının gelir vergisi mükelleflerinde gelir vergisi beyannamesinin verileceği ayın ayı takip eden ayın 10'uncu günü sonuna kadar yüklenecektir.  Hesap dönemi Takvim yılı olan e-Defter mükelleflerinin Yükleme Tercihine göre e-Defter oluşturma süreleri aşağıdaki gibidir:

  Dönem	Aylığa göre Yükleme Zamanları		Dönem	Geçici Vergi Dönemine göre Yükleme Zamanı
  Ocak	Mayıs ayının 10. gün sonu		Ocak-Şubat-Mart	Haziran ayının 10.gün sonu
  Şubat	Haziran ayının 10. gün sonu		Nisan-Mayıs-Haziran	Eylül ayının 10.gün sonu
  Mart	Temmuz ayının 10.gün sonu		Temmuz-Ağustos-Eylül	Aralık ayının 10.gün sonu
  Nisan	Ağustos ayının 10.gün sonu		Ekim-Kasım-Aralık	Gelir veya Kurumlar Vergisi Beyannamelerinin verileceği ayı izleyen ayın 10. günü sonuna kadar
  Mayıs	Eylül ayının 10.gün sonu
  Haziran	Ekim ayının 10.gün sonu
  Temmuz	Kasım ayının 10.gün sonu
  Ağustos	Aralık ayının 10.gün sonu
  Eylül	Ocak ayının 10.gün sonu
  Ekim	Şubat ayının 10.gün sonu
  Kasım	Mart ayının 10.gün sonu
  Aralık	Gelir veya Kurumlar Vergisi Beyannamelerinin verileceği ayı izleyen ayın 10. günü sonuna kadar

Özel hesap dönemini kullanan mükellefler, tabloda yer alan bilgileri, hesap dönemlerinin başlangıç ve bitiş aylarına uygun olarak dikkate alacaklardır.

Defter ve Berat dosyalarının oluşturma sürelerinde değişiklikler 2024 Ocak dönemi itibarıyla başlayacaktır.

e-Defter ve berat dosyalarının Özel Entegratör veya 3568 sayılı Kanun tarafından yetkili meslek mensubunun Mali Mührü veya Nes’i ile imzalaması

e-Defter ve berat dosyalarının mükelleflerin kendilerine ait NES veya Mali Mühür ile imzalanması esas olmakla birlikte, mükellefler tarafından noterde tanzim olunan özel vekaletnamede veya Başkanlık tarafından belirlenen usullere göre oluşturulan elektronik imzalı ya daDijital Vergi Dairesi üzerinden elektronik ortamda verilenmuvafakatnamede belirtilmesi kaydıyla; Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin veya yazılım uyumluluk onayı verilen yazılım firmalarının ya da defter tutma hususunda 3568 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yetki verilen meslek mensuplarının Mali Mührü ya da NES’i ile zaman damgalı olarak imzalanması/onaylanması ve bunlar tarafından defter ve berat dosyalarının Başkanlık sistemlerine yüklenmesi de mümkündür.

Bu amaçla tanzim olunan özel vekaletnamede veya muvafakatnamede; hangi ay/yıl/hesap dönemine ait e-Defter ve beratların hangi özel entegratör veya yazılım uyumluluk onayı verilen yazılım firmaları ya da meslek mensubu tarafından imzalanmasına yetki verildiği açık bir şekilde belirtilmeli ve mükellef tarafından söz konusu vekâletname veya muvafakatname bilgilerinin e-Defter uygulaması ya daDijital Vergi Dairesi aracılığı ileBaşkanlık sistemine yüklenmesi gerekmektedir.

Başkanlık bu maddeye eklediği Dijital Vergi Dairesi üzerinden muvafakatname alarak oluşturulması ve imzalanması zaman alan büyük hacimli defterlerin yüksek teknoloji ile hızlı ve doğru bir şekilde oluşturulabilmesine imkan sağlamayı amaçlamaktadır.

“Mücbir Sebep” halleri nedeniyle e-Defter veya beratlarına ulaşamayan mükelleflerin Yetkili mahkemeye zayi başvurusu yapma süresi 15 günden 30 güne çıkarılmıştır

e-Defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen “Mücbir Sebep” halleri nedeniyle e-Defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-Defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-Defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleriyle birlikte 30 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir.

Tebliğ ile Mücbir Sebep” halleri nedeniyle e-Defter veya beratlarına ulaşamayan mükelleflerin yetkili mahkemeye zayi başvurusu yapma süresi 15 günden 30 güne çıkarılmıştır.

Resmi Gazetede yayınlanan tebliğ değişikliğini görmek için lütfen tıklayın.