(Edit: Aşağıdaki yazıda belirtilen geçiş tarihleri 19 Ekim 2019'da yayımlanan VUK Genel Tebliği Taslağı ile güncellenmiştir. İlgili yazı ve güncel tarihler için tıklayınız. )
Yıl sonuna gelirken özellikle e-Fatura, e-Defter, e-Arşiv Fatura uygulamalarına ilişkin geçiş zorunluluklarının da gündeme gelmesiyle mükelleflerin kafası karıştı. özellikle mevcut uygulamalara ilişkin henüz yürürlükte olmayan taslak tebliğlerin varlığı da bu karışıklığı artırdı. GİB'in hazırladığı karşılaştırmalı tablo, kim, ne zaman, hangi uygulamaya geçmek zorunda gibi sorulara kolaylıkla cevap bulmanızı sağlıyor. Tabloda e-Fatura, e-Defter, e-İhracat Fatura, Yolcu Beraberi Eşya ve Bavul Ticareti kapsamında düzenlenen özel faturaların e-Fatura olma zorunluluğu, e-Arşiv Fatura, e-İrsaliye, e-SMM, e-Müstahsil Makbuzu, e-Dekont uygulamaları ile ilgili geçiş zorunlulukları ve kapsamları özetleniyor. Buna göre Uygulamalar bazında, Yürürlükte olan Tebliğlere ve Taslak (Yürürlükte olmayan) Tebliğlere göre hangi sektör ve mükellef gruplarına uygulamalara geçme zorunluluğu olduğu/ getirilmesi planlandığı aşağıdaki şekilde sıralanıyor:
| KONU | İLGİLİ GENEL TEBLİĞ (YüRüRLüKTE OLAN) | YüRüRLüKTEKİ TEBLİĞLERE GöRE DURUM | TEBLİĞ TASLAKLARINA GöRE DURUM (HENüZ YüRüRLüĞE GİRMEMİŞTİR) |
| E-FATURA ve E-DEFTER UYGULAMALARINA GEçİŞ ZORUNLULUĞU | 454 SN VUK GT (GüNCEL HALİ) | 1- İlgili Yıl Brüt Satışları 10 Milyon TL ve üzeri olanlar (izleyen 2 yılın başından itibaren) 2- öTV 1 sayılı Liste kapsamındaki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle EPDK'dan lisans alanlar (Lisans aldığı tarihi izleyen yıl başından itibaren) (Bayilik lisansı hariç) 3- öTV III sayılı Liste kapsamındaki malları imal inşa ve ithal edenler (öTV mükellefiyet tesis tarihi izleyen yıl başından itibaren) | 1- İlgili Yıl Brüt Satışları 5 Milyon TL ve üzeri olanlar (izleyen 2 yılın başından itibaren) (2017 yılında belirtilen ciroyu aşanlar 1.7.2019 tarihinden itibaren e-Fatura, 1.1.2020 den itibaren e-Defter) 2- öTV 1 sayılı Liste kapsamındaki malların imali, ithali, teslimi vb.faaliyetleri nedeniyle EPDK'dan lisans alanlar (Lisans aldığı tarihi izleyen dördüncü ayın başından itibaren) (Bayilik lisansı dahil) (2018 yılında lisans alanlar için 1.7.2019 tarihinden itibaren e-Fatura, 1.1.2020 den itibaren e-Defter) 3- öTV III sayılı Liste kapsamındaki malları imal inşa ve ithal edenler (Mükellefiyet tesis tarihi izleyen dördüncü ayın başından itibaren) (2018 yılında mükellefiyet tesis ettirenler için 1.7.2019 tarihinden itibaren e- Fatura, 1.1.2020 den itibaren e-Defter) |
| İHRACAT FATURALARININ E-FATURA OLMA ZORUNLULUĞU | 454 SN VUK GT (GüNCEL HALİ) | e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan ihracatçıların Gümrük beyannameli mal ihracı faturaları 1.7.2017 tarihinden itibaren e-Fatura olarak düzenlenmek zorunda. | Aynı durum halen geçerli olacaktır. |
| YOLCU BERABERİ EŞYA FATURALARININ E-FATURA OLMA ZORUNLULUĞU | 454 SN VUK GT (GüNCEL HALİ) | e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerin "aracı kurumlar yoluyla iade usulünden yararlandığı durum" la sınırlı olmak üzere YOLCU BERABERİ EŞYA İHRACI FATURALARI 1.7.2017 tarihinden itibaren e-Fatura olarak düzenlenmek zorunda. | Aynı durum halen geçerli olacaktır. |
| BAVUL TİCARETİ KAPSAMINDA DüZENLENEN öZEL FATURALARIN E-FATURA OLMA ZORUNLULUĞU | Yürürlükte bulunan tebliğler özel Faturaların e-Fatura olması zorunluluğunu getirmemektedir. | e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerin BAVUL TİCARETİ işlemlerine ait faturaların 1.7.2019 tarihinden itibaren e-Fatura olarak düzenlenmesi zorunluluğu öngörülmektedir. | |
| E-ARŞİV FATURA UYGULAMASINA GEçİŞ ZORUNLULUĞU | 464 SIRA NOLU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ | İnternet üzerinden mal ve hizmet satışı yapan ve 2015 ve müteakip hesap dönemlerinde brüt satış hasılatları 5 Milyon TL ve üzerinde olan mükellefler (izleyen 2 yılın başından itibaren) | Taslak Tebliğ ile aşağıda belirtilen mükellef gruplarının e-ARŞİV FATURA UYGULAMASINA (e-Arşiv Fatura uygulamasına başvuru şartları arasında e-Fatura geçiş zorunluluğu da bulunması nedeniyle, e-Fatura da olmayanlar için ayrıca E-FATURA UYGULAMASINA da) geçiş zorunluluğu getirilmesi öngörülmektedir. 1- Halihazırda 421 ve 454 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri kapsamında e-Fatura ve e-Defter uygulamalarına dahil olma zorunluluğu bulunan mükelleflerin, 1.7.2019 tarihine kadar e-Arşiv Fatura uygulamasına da geçme zorunluluğu öngörülmektedir.2- E-Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcıları, İnternet Reklamcılığı Hizmet Aracıları ile İnternet Ortamında İlan Yayınlayan mükelleflere 1.7.2019 tarihine kadar e-Arşiv Fatura uygulamasına zorunlu olarak dahil olmaları öngörülmektedir.3- 2017 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 5 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflere Gelir/Kurumlar Vergisi Beyannamelerinin verildiği tarihi izleyen hesap dönemi başından itibaren (2017 yılı cirosundan dolayı aşanlar için 1.7.2019 tarihine kadar) e-Arşiv Fatura uygulamasına zorunlu olarak geçmeleri öngörülmektedir.4- e-Fatura ve e-Arşiv uygulamalarına kayıtlı olmayan mükelleflerce aynı günde aynı kişi veya kurumlara düzenlenen faturaların vergiler dahil toplam tutarının 50.000 TL'yi aşması halinde söz konusu faturaların 1.7.2019 tarihinden itibaren GİB tarafından ücretsiz olarak sunulan e-Arşiv İnternet Portali üzerinden e- Arşiv Fatura olarak düzenleme zorunluluğu getirilmesi öngörülmektedir.5- Gelir İdaresi Başkanlığının, yapacağı analiz çalışmalarıyla riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük mükelleflere ve Başkanlıkça belirlenen diğer mükellef gruplarına yazılı bildirimle en az 3 aylık süre vermek suretiyle e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamalarına geçme zorunluluğu getirilebilmesi öngörülmektedir.6- (GETİRİLEN YENİ İMKAN) 483 SN VUK Genel Tebliğinin 6 ncı maddesinde belirtilen öKC kullanımından muafiyeti şartlarını sağlayarak öKC kullanımından muaf olan ve e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olan mükelleflerin; vergiler dahil 500 TL'yi aşmayan perakende mal ve hizmet satışlarında düzenlenecek e- Arşiv Faturalarında müşterinin adı bölümüne "Nihai Tüketici" açıklaması ile düzenlenmesi halinde perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihaz fişi yerine kullanılabilmesine imkan verilmesi öngörülmektedir. |
| E-İRSALİYE UYGULAMASINA GEçİŞ ZORUNLULUĞU | 487 SIRA NUMARALI VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ | İSTEĞE BAĞLIDIR. HERHANGİ BİR MüKELLEF GRUBU İçİN ZORUNLULUK öNGöRüLMEMİŞTİR. | Taslak Tebliğ ile aşağıda belirtilen mükellef grupları ve mal sevkiyatı işlemleri için e-İRSALİYE UYGULAMASINA (e-İrsaliye'ye başvuru şartları arasında e-Fatura geçiş zorunluluğu da bulunması nedeniyle e-Fatura olmayan mükellefler için ayrıca E-FATURA UYGULAMASINA da) geçiş zorunluluğu getirilmesi öngörülmektedir. 1- 4760 sayılı özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'ndan lisans (bayilik lisansı dahil) alan mükellefler ve bu mükelleflerin lisans konusunu oluşturan mal sevkiyatı işlemleri, 2- 4760 sayılı özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malların imal, inşa, ithalini ve ana bayi/distribütör şeklinde pazarlamasını gerçekleştiren mükellefler ve bu mükelleflerin vergi mükelleflerine yönelik (III) sayılı listeye konu malların sevkiyatı işlemleri, 3- 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında düzenlenen işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ve işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ile yaptıkları sözleşmeye istinaden maden üretim faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişi mükellefler ve bu mükelleflerin ruhsat veya sertifikalarına konu malların sevkiyatı işlemleri, 4- 4/4/2001 tarihli 4634 sayılı Şeker Kanununun 2 nci maddesinin (e) bendinde tanımına yer verilen şekerin imalini gerçekleştiren mükellefler ve bu mükelleflerin şeker sevkiyatı işlemleri, 5- e-Fatura uygulamasına kayıtlı bulunan mükelleflerden demir ve çelik (GTİP:72) ile demir veya çelikten eşyaların (GTİP:73) imali, ithal ve ihracı faaliyetinde bulunan mükellefler ve bu mükelleflerin vergi mükelleflerine yönelik söz konusu mallara ait sevkiyat işlemleri, 6- Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca gübre üretim ve tüketiminin kayıt altına alınmasına yönelik oluşturulan Gübre Takip Sistemi'ne kayıtlı kullanıcılar ve bu mükelleflerin vergi mükelleflerine yönelik gübre sevkiyatı işlemleri, 7- e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan ve 2017 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 25 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler. |
| E-SMM UYGULAMASINA GEçİŞ ZORUNLULUĞU | 487 SIRA NUMARALI VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ | İSTEĞE BAĞLIDIR. HERHANGİ BİR MüKELLEF GRUBU İçİN ZORUNLULUK öNGöRüLMEMİŞTİR. | Taslak Tebliğ ile aşağıda belirtilen MESLEK MENSUPLARINA e-SMM UYGULAMASINA geçiş zorunluluğu getirilmesi öngörülmektedir. Serbest meslek erbabı olup, hukuk, muhasebe, denetim, tıp, mimar, mühendislik vb. alanlarında, vekil, danışman, müşavir, denetçi, bilirkişi, arabulucu, aracı, tabip, mimar, mühendis vb. adlar altında serbest meslek faaliyetinde bulunanlardan; a) 31/3/2019 tarih itibariyle faaliyetine devam etmekte olanlar 1/7/2019 tarihine, b) 1/4/2019 tarihinden (bu tarih dahil) itibaren faaliyetine başlayacak olanlar ise işe başladıkları ayı izleyen 3 üncü ayın sonuna, kadar, e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasına dahil olmaları ve bu tarihlerden itibaren serbest meslek makbuzu belgelerini e-Serbest Meslek Makbuzu olarak düzenlemeleri zorunludur. |
| E-MM UYGULAMASINA GEçİŞ ZORUNLULUĞU | 487 SIRA NUMARALI VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ | İSTEĞE BAĞLIDIR. HERHANGİ BİR MüKELLEF GRUBU İçİN ZORUNLULUK öNGöRüLMEMİŞTİR. | TASLAK TEBLİĞLERLE E-MüSTAHSİL MAKBUZU UYGULAMASINA İLİŞKİN HERHANGİ BİR ZORUNLULUK öNGöRüLMEMEKTEDİR. |
| E-DEKONT UYGULAMASINA GEçİŞ ZORUNLULUĞU | YüRüRLüKTE DEĞİLDİR. | TASLAK TEBLİĞ İLE BANKALARIN KAĞIT ORTAMDA DüZENLEDİĞİ DEKONT BELGESİNİN 1.1.2019 TARİHİNDEN İTİBAREN ELEKTRONİK ORTAMDA E-DEKONT OLARAK DüZENLENMESİNE İMKAN SAĞLANMAKTADIR. ZORUNLULUK öNGöRüLMEMİŞTİR. |