Yazı: İlknur Gür Nalçacı, İdea Teknoloji Çözümleri

2022 yılının sonlarına doğru Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı tarafından “EVİZ: Elektronik Veri İbraz Sistemi” hayata geçirildi. 2004 yılında beyannamelerin elektronik ortamda verilmesiyle yaşanan dijital dönüşüm süreci 2010 yılında, e-Fatura, 2011 yılında da e-Defter ve irsaliye gibi belgelerin elektronik ortamda alınmasıyla devam etti. Hızla atılan bu adımlarla geçtiğimiz 10 yıl elektronik vergisel alanda çok önemli dönüşümlere sahne oldu. Bu dönüşümün son adımlarından biri de fiziksel ortamda denetimin yerini uzaktan denetimin alması. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bu süreç adım adım gerçekleştirildi. Öncelikle kayıtlar standart bir hale getirildi. Böylece standartlaştırılmış verilerin çok daha hızlı bir şekilde analiz edebilmesine olanak sağlandı. Önceden bir firmanın incelemesi ve prosedürel süreçleri aylar sürerken bu gelişmelerle birlikte günler içinde tamamlanabilecek. Daha fazla firma incelemeye alınacak kayıt dışı ekonomiyle mücadele hız kazanmış olacak. Yazımız içeriğinde EVİZ sisteminin işleyişini anlatacağız.

EVİZ yani Elektronik Veri İbraz Sistemi Nedir?

EVİZ, Elektronik Defter ve belgelerin elektronik ortamda incelemeyi başlatan Vergi Müfettişine ibrazını sağlayan bir sistem. Mevcutta denetime konu olan belgeler yine müfettişler tarafından elektronik ortamda harddisk/cd vs. ile tutanağa bağlanarak alınıp inceleme yapılıyordu. Tabi müfettişlere kurum tarafından sunulan e-Defter görselleştirme araçları yine vardı ancak hem verilerin fiziksel bir ortamda alınması hem de bu verilerin ayrı bir uygulamayla görselleştirilmesi tam otomatik bir sürece geçişteki ara adımlardı.

29.11.2022 tarihinde VDK tarafından yapılan duyuru ile EVİZ uygulaması tanıtılmış oldu. Pilot bölge olarak Ankara Vergi İadeleri Denetim Daire Başkanlığı tarafından 01.12.2022 tarihinde uygulanmaya başlandı ve devamında tüm Türkiye'de yaygınlaştırılması planlanıyor. Yani bu demek oluyor ki; Ankara Vergi İadeleri Denetim Daire Başkanlığında inceleme süreciniz bulunması ve 01.12.2022 tarihinden itibaren düzenlenen defter belge isteme yazısının tarafınıza tebliğ edilmesi halinde EVİZ sistemini kullanmaya başlayabilirsiniz. EVİZ sistemi 2 ana uygulamadan oluşuyor. Öncelikle Yetkili Tanımlama Sistemi (YTS) e-Defter, belge ve diğer belgelerin ibrazına yetkili şahıs/şahısların belirlenmesi ve müfettişe ibraz edilmesi gerekiyor. Uygulamaya https://eviz-yts.hmb.gov.tr linki üzerinden erişilebiliyor. Yetkili tanımları yapıldıktan sonra Veri İbraz Sistemi’ne giriş yapılıyor. Denetim için istenen belgeler tanımlanan yetkili şahıs tarafından bu portal üzerinden yükleniyor. Uygulamaya https://eviz.hmb.gov.tr üzerinden giriş yapılabiliyor.

Bu uygulama üzerinden yüklenebilecek belgeler;

• e-Defterler
• e-Belgeler (e-fatura, e-irsaliye vb.)
• Diğer belgeler (banka hesap dökümleri, amortisman listeleri, bordro gibi elektronik ortamda tutulan diğer dosyalar) olarak sıralanıyor.

Diğer bir deyişle Vergi Müfettişinin denetim için ihtiyacı olan belgeler bu uygulamaya yüklenebiliyor. e-Defter gibi büyük boyutlu belgeleri tek seferde bu sisteme rahatlıkla yükleyebilecek miyiz sorusu akıllara gelmiş olabilir. Tabi belgeleri yüklerken 100 MB sınırına uymak gerekiyor. Yüklenecek belgeler sadece .zip, .xml, .xslt uzantılı olabilir. .zip içeriğinde ise sadece sadece .xml uzantılı dosyalar olabilir. .ziplemek içinse “hmbZip” uygulaması indirilip kullanabilir.

Belgeler sisteme yüklendikten sonra ibraz edilecek belgeler için bir e-ibraz belgesi oluşturulur ve firma yetkilisi tarafından elektronik imzayla imzalanır ve müfettişe iletilir. Gelen alındı belgesiyle denetim için belge aktarım süreci tamamlanmış olur. Denetim süreciyle ilgili aşamalar yine portal üzerinden takip edilebilir. Özetleyecek olursak; uzaktan denetimle birlikte dijital dönüşümün önemli bir basamağı da tamamlanmış olacak. Veri İbraz Sistemiyle; e-defter, e-belgeler ve diğer belgeler tek bir uygulamaya yüklenebilecek, yüklenen dosyalar için e-ibraz belgesi oluşturulabilecek, güvenli elektronik imza kullanılarak üretilen belgeyle ibraz işlemini yasal olarak belgelendirilebilecek ve vergi müfettişine sistem üzerinden iletebilecek ve tüm süreç tek bir portaldan takip edilebilecek.

EVİZ Sistemi müfettişlerin eli ayağı olacak gibi görünüyor. Mükellefler de denetim için belgelerini tek kanaldan yükleyebilecek ve şeffaf şekilde incelemenin/denetimin hangi aşamada olduğunu takip edebilecek. Kendi ön denetimlerini Dijital e-Defter Denetimi yapan VisionPlus VerDE gibi uygulamalarla yapan firmalar, olası hataları önceden analiz edip düzelttikleri için bu süreçte bir adım önde olacak.

VisionPlus VerDE hakkında detaylı bilgi için lütfen tıklayın.