Muhasebe mesleğinin geleceğiyle ilgili çok şeyin yazıp çizildiği bir dönemdeyiz. Sebebi malum: Standart Veri yani e-Fatura, e-Defter, e-İrsaliye, e-İhracat vs. ile ticari hayatta kullanılan kağıt ve belgelerin dijitalleştirilmesi. Bugün e-Defter kullanan kayıtlı kullanıcı sayısı 86 bini aşmış durumda. 2012'den bu yana 1 milyon sayfayı aşkın defter verisi elektronik ortamda erişilebilir durumda. Bu yıl e-Fatura ve e-Defter'e zorunlu geçiş ciro (brüt satış hasılatı) sınırının 5 milyon TL'ye indirilmesi bekleniyor. Başkanlık en çok üç yıl içinde vergiyle ilgili doğrudan ya da dolaylı bütün verileri dijitalleştirmeyi, ekonomik büyüklüğü ve pozisyonu doğrultusunda bütün mükellefleri elektronik dönüşüme dahil etmeyi planlıyor. Buradaki amaçlarından biri de elektronik denetim kapasitesini artırmak. Standart verinin yeni mesleki alanları doğurduğunu, yeni iş yapış şekillerini ortaya çıkardığını kısacası mesleğimizin geleceğinin bugünden çok farklı olacağını görmeye başladık. Aslında gelecekte çok şey değişecek demek bile durumumuzu tanımlamak için yetersiz kalabilir. çünkü birçok şey değişti bile!

Bilindiği üzere "3568 Sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu" meslek mensuplarının yapacakları asli işler arasında; belge ve kayıtlara dayanarak yapılan denetim, bilirkişilik gibi işlerden bahsedilir. Gerek meslek mensupları tarafından çeşitli amaçlarla yapılan denetimlerde gerekse idare tarafından yapılan denetimlerde, kullanılması gereken resmi defterlerin yerine ERP'lerden alınan veriler kullanılırdı. çünkü resmi defterlerin üzerinde hesaplamalar ve düzenlemeler yapılması mümkün değildi. Basılı yasal defterler üzerinden örnekleme kontroller yapılarak olası bir hata-hile ihtimali azaltılmaya çalışılırdı. e-Defter ile birlikte bu dönemin kapandığını söyleyebiliriz. Bu durum çeşitli kolaylıklar getirirken bazı sorumlulukları da beraberinde getiriyor.

e-Defter içeriğinin ERP ile uyumu

VisionPlus e-Defter Dijital Denetim aracı VerDE ve benzeri elektronik denetim araçları kullanılarak resmi defterler üzerinden inceleme yapmak mümkün hale geldi. Bu sayede ERP programlarındaki bilgilerin, resmi kayıtlarla olan uyumluluğunu ve resmi olarak geçerli bir e-defter olup olmadığını kontrol etmeye gerek kalmadığını söyleyebiliriz. Sorumluluk kısmı ise daha çok yeni nesil denetim araçlarını kullanmayan meslek mensuplarının üzerinde yük yaratıyor. e-Defterin içeriğinin ERP ile olan uyumunun kontrol edilmesi, bilerek veya bilmeyerek sonradan e-deftere çeşitli müdahalelerde bulunularak içeriğinin değiştirilmiş olması gibi meslek mensubunun doğrulaması gereken konular bulunuyor. Mali idarenin artık tüm denetimlerini e-defter verileri üzerinden yapacağı düşünüldüğünde bu durumun önemi daha belirgin hale geliyor.

Bir diğer konu ise yeni nesil denetim araçlarıyla birlikte e-denetim kavramının meslek mensuplarının hayatlarına girmesi. çeşitli kuralların e-deftere uygulanmasıyla birlikte örnekleme yönteminden farklı olarak tüm veri dakikalar içinde denetlenerek kullanıcıya raporlanabiliyor. Bu kurallar vergi ve muhasebeden sosyal güvenlik ve ticaret mevzuatına kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan bir algoritmalar setini içeriyor. Meslek mensupları müşterilerine katma değerli bir hizmet sunarken kendileri de zaman ve emekten tasarruf ediyorlar. Klasik denetim teknikleriyle birkaç gün alacak olan işlemler otomatik olarak yapıldığı için meslek mensubuna daha önemli alanlarda derinleşmesi için fırsat yaratılıyor.

Standart Veri ile birlikte yaşanan değişime meslek mensuplarının uyum sağlaması büyük önem taşıyor. Kaldı ki şu anda bile kontrol edilmemiş bir e-defter neredeyse gözü kapalı şekilde mali idareye beyan vermek anlamına geliyor. Yeni nesil vergi denetim araçları, meslek mensuplarınca şu an için bir artı değer gibi algılansa da yakın gelecekte bir zorunluluk haline gelecek.

e-Dönüşümün Muhasebe Mesleğine yönelik sunduğu fırsatlar

• Muhasebe süreçlerini otomatikleştirir,
• Uyum sağlayanlar, sundukları hizmette katma değer yaratır ve farklılaşır,
• Muhasebe mesleğinin kayıt tutma işlevinin üstünde, analiz, raporlama ve danışmanlık taraflarını ön plana çıkarır,
• Elektronik ortamda bağımsız denetim faaliyetlerinin daha kısa zamanda ve standart bir şekilde yapılmasına katkı sağlar,
• Zaman ve maliyet tasarrufu sağlar.