2018 sonu itibarıyla ticari hayatta e-Devlet uygulamalarıyla ilgili yılın istatistikleri de ortaya çıkmaya başladı. GİB tarafından verilen bilgilere göre rakamlarla vergide dijital dönüşümde ulaşılan son rakamlar, kısa ve uzun vadeli hedefler şöyle:
- 82 bin e-Fatura mükellefi. 2011'de 3 bin 24 olan e-Fatura mükellefi sayısı, bugün 82 bini aştı.
- 18 bin mükellef gönüllü e-Arşiv'e geçti.e-Arşiv Fatura'da ise zorunluluk kapsamında 6 bin kadar mükellef yer alırken, gönüllü olarak geçenlerle birlikte 22 binden fazla e-Arşiv Fatura kullanıcısı bulunuyor.
- 1 milyar sayfa defter elektroniğe taşındı.e-Defter'de ise 2012'de 28 olan kullanıcı sayısı bugün 80 bine ulaştı. Yevmiye defteri ve kebir defteri sayfa sayısı toplamda 1 milyarı aşıyor.
- 7 yılda 19 milyar fatura, e-fatura oldu. 2017 ve 2018 yılında, 360 milyon adet e-Fatura, 2 milyar 485 milyon adet e-Arşiv Fatura (Satıcı nüshası) düzenlendi. Alıcı nüshası da dikkate alındığında, toplam 4 milyar 945 milyon adet fatura elektronik ortamda düzenlenmiş ve alınmış durumda. 2011-2016 arasında düzenlenenlerle birlikte son 7 yılda düzenlenen elektronik fatura sayısı 19 milyara ulaşıyor.
- 7 yılda 1,9 milyar TL tasarruf. Fatura belgesinin kağıt ortamda,
- düzenlenmesi,
- posta vb. yolla iletilmesi,
- arşivlenmesi, depolanması,
- ibraz edilmesi,
- muhasebe süreçlerinde kullanımı,
- faturaya bağlı ödeme ve nakit yönetimi,
- fatura anlaşmazlıklarının yönetimi,
- fatura bedellerinin tahsili vb. süreçlerinin maliyetinin her bir fatura adedi başına tahmini olarak 10 kuruş olduğu kabul edilirse, 19 milyar adet faturanın elektronik ortama taşınmasıyla kamu ve ülke kaynağında elde edilen tasarruf 1,9 milyar TL 'ye ulaşıyor.
- Tüm faturaların yüzde 52'si e-Fatura. 1.10.2018 itibarıyla, 2017 yılında düzenlenen e-Fatura ve e-Arşiv Fatura tutarı, toplam fatura tutarının (KDV matrahı) yüzde 52'sini oluşturuyor. Başkanlık'ın hedefi birkaç yıl içinde bu oranı yüzde 90'lara çıkarmak.
- Alıcıya giden faturaların yüzde 70'i elektronik. özellikle e-Arşiv Fatura'ya geçişin kağıt tüketimini azaltmaktaki önemi büyük. e-Arşiv Fatura, özellikle perakende satışlarda son tüketiciye faturasının kağıt olarak verilmesi yerine e-posta ile gönderilmesine olanak veriyor. e-Arşiv Faturaların yüzde 70'inin alıcısına elektronik ortamda iletildiği tahmin ediliyor. Bu da kağıt tüketimini en aza indiriyor. e-Arşiv Fatura zorunluluğunun kapsamının genişletilmesiyle birlikte zorunlu mükellef sayısının 22 binden 121 bine, gönüllülerle birlikte 140 bine ulaşması bekleniyor. Bu da şu andaki mükellef sayısının yaklaşık 6 kat artması, dolayısıyla 6 kat daha fazla tasarruf demek.
- e-İrsaliye ile GİB mal hareketlerini de takip edecek. Taslak tebliğe göre Temmuz 2019'da e-İrsaliye zorunluluğunun başlamasıyla birlikte 64 bin mükellef kağıt irsaliye kesmeyi bırakacak. e-İrsaliye uygulamasıyla dünyada ilkler arasında yer alan GİB mal hareketlerini takip edebilecek.
- Serbest Meslek Erbapları 2019'da elektroniğe geçecek. 2019 Temmuz itibarıyla, SMM makbuzu kullanan 160 bin civarındaki serbest meslek erbabının yüzde 95'i e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasına (e-SMM) geçecek. e-MM ise zorunluluk olmadan başladı.
- 2020 hedefi en az 250 bin kullanıcı. e-Fatura ve e-Defter'de brüt satış hasılatı (ciro) limitinin 5 milyon TL'ye indirilmesiyle yeni 70 bin mükellef daha sisteme katılacak ve toplam 150-170 bin kullanıcıya ulaşılacak. 2020-2021'de hedeflenen kullanıcı sayısı ise 250-350 bin.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, 2004'te elektronik beyanname ile başlayıp, 2010'da e-Fatura ile hızlanan dijital dönüşüm yolculuğuyla dünyada takip edilen kurumlardan biri konumunda. 2-3 yıl içinde ticari hayatta kullanılan kağıt belgeleri tamamen ortadan kaldırmayı hedefleyen Başkanlık vergiyle ilgili doğrudan ya da dolaylı bütün verileri dijitalleştirecek. Bütün mükellefler ekonomik büyüklüğü ve pozisyonu doğrultusunda elektronik dönüşüme dahil edilecek. Elektronik ortamdaki vergisel aktivitelere ilişkin tüm verileri big data, yapay zeka, blockchain gibi güncel yazılım araçlarıyla anlık olarak analiz etmek, işlemek ve vergisel açıdan uyumsuzluğu belirlenen durumları sahaya iletmek ve gerekli tedbirleri almak sıradaki adımlar. "Devletin ihtiyaç duyduğu vergi gelirlerini toplamak" misyonuyla hareket eden Başkanlık, bunu da mükelleflerin "gönüllü uyumunu" teşvik ederek yapıyor. *Yazıda T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Grup Başkanı Abdullah Kiraz'ın 4 Ekim 2018'de İSMMMO'nun "Elektronik Defter ve Belge Uygulamalarında Son Gelişmeler" konulu seminerinde paylaştığı bilgiler ve GİB istatistiklerinden yararlanılmıştır.